Ontmoetingen

door Hein Zeillemaker

Wanneer ik welke Hans Kraak nu voor het eerst ontmoette, weet ik niet meer.
Op zekere dag verscheen er een oudere man – groot, karakteristieke kop – op de kade in Amsterdam waar we met onze woonboot lagen. Bij de ingang van het souterrain van het grachtenhuis op de hoek stond hij daar met zijn schilderwerk, de doeken uitgestald langs de straat. Telkens als ik er langs kwam, keek ik er met enige verwondering naar.
Toen kwam ik dezelfde man bij Maarten tegen, Hans Kraak bleek hij te heten. Hij straalde een zekere warmte uit, maar leek me geen gemakkelijk heer. Wel groetten we elkaar nu voortaan op straat en op zekere dag is hij ook in de woonboot geweest.
Weer later verscheen hij ook in de ‘niet-weters’-groep, op uitnodiging van Maarten. Hij heeft daar enige tijd meegedraaid, maar bleef toch een eenling én iemand die Maarten regelmatig tegensprak (wellicht omdat ze leeftijdgenoten waren). Ik hoorde dat hij een gepensioneerd ‘zeekapitein’ was.
Maar net zoals hij uit het niets verscheen, was hij plotseling ook weer verdwenen, uit tao-zen, uit de stad – zijn mini-galerie was inmiddels allang opgedoekt. We hoorden dat hij in Bilthoven een plek voor zijn oude dag had gevonden. Ik was toch een beetje aan hem gehecht geraakt …
Toen ik – nu vele jaren later – onlangs een mailing verstuurde over ‘Shaking zen’, kreeg ik onverwacht een uitvoerig bericht van Hans, waarin hij stilstond bij zijn verhaal met Maarten.

Het verhaal van Hans Kraak geef ik – met zijn toestemming – graag aan jullie door:

Beste zengenoten,

Ik kreeg een mailtje over ‘Shaking zen’, waarin verteld wordt over de nieuwe loot aan de Tao-zen stam. De website heb ik uiteraard ook gelezen.
De wisselwerking tussen lichaam en geest is voor mij een basisgegeven; en ook het effect van beweging, wat bij de dansen van de primitieve culturen al een rol speelde. Of je beweegt met dansen, joggen, tai chi, het heeft hetzelfde effect.
Als je je daarvan bewust kunt zijn, vind je in het dagelijks leven al overal de oefening: ‘ga naar binnen toe’. Voor mij begint dat aan het begin van de dag met de Feldenkrais-oefeningen voor het ontbijt (ik hoor Greet Wicart zeggen: ‘Voel na’). En op weg naar het centrum om boodschappen te doen: hoe loop je? Loop je ritmisch?
Koersveranderingen zijn mij ook niet vreemd. In mijn eerste gesprek met Maarten in Maarssen, vertelde ik hem: ik loop weg als je met leerstellingen aankomt. Zijn enige antwoord was: ‘Blijf maar weglopen.’

Zo ben ik een autonome Einzelgänger geworden, met als motto: het leven is een reis, niet een bestemming (Chinees gezegde). Een reis die voor mij een zoektocht werd, toen ik op mijn 25ᵉ lid werd van de rozenkruisersorde – waarna ik later nog in veel herbergen vertoefde, deelnemend aan velerlei activiteiten. Tot ik tijdens de zomerschool op het Theosofisch Centrum in Naarden Maarten ontmoette, de spreker van de daginleiding.
Kort daarop zat ik op de zolder van ‘De Kosmos’. Al eerder was ik met zenmeditatie in aanraking gekomen als deelnemer aan gespreksgroepen in de abdij ‘Maria Toevlucht’, een Trappistenklooster waarvan de toenmalige abt, Jeroen Witkam, ook zenleraar was. Ik heb er later ook zevendaagse sesshins meegemaakt in Zundert in de strikte traditie van de zenkloosters: STILTE.
Toen ik Maarten vertelde dat ik daar een zevendaagse ging doen, met de opmerking: ‘Ik wil eens weten of ik met zen bezig ben, of dat ik hier kom om naar Maarten te luisteren en het hier prettig te hebben.’ Zijn antwoord was: ‘Ga maar naar Zundert!’ Een typisch antwoord van Maarten.
Ik nam ook nog deel aan een vijfdaagse, geleid door een Japanse monnik. Tijdens de laatste maaltijd voor we naar huis gingen, mocht je aan je buurman vragen: ‘Hoe heet jij?’

Een Voorbijganger ben ik altijd gebleven, ook in het dagelijks leven, deelnemend aan veel wat op mijn weg kwam, waar ik aan mee kon werken, mij voor kon inzetten. Dat heeft mijn leven uiteindelijk verrijkt, al die mensen die ik heb ontmoet, waar ik van geleerd heb, iets mee ondernomen heb.
Daarbij heb ik een uitgesproken eigenschap van mij zelf ontdekt: dat het er mee bezig zijn voor mij belangrijker is dan het bereiken van een resultaat. Wat ik ook beschouw als essentieel bij de meditatie: het leren gaan is belangrijk, niet de weg. Maarten heeft mij dat geleerd en ik heb hem ervoor kunnen bedanken toen ik hem eind 2010 bezocht in ‘Berg en Bos’ in Bilthoven.

Nu fascineert mij vooral Laozi, door de boeken van Kristofer Schipper over het Taoïsme, vooral zijn vertaling en toelichting van de Daodejing: ‘Lao Zi, het boek van de Tao en de innerlijke kracht’.

Met hartelijke groet voor jullie allen,
Hans Kraak